มาตรา 201 "ผู้ใดเป็นเจ้าพนักงานในตำแหน่งตุลาการ พนักงานอัยการ ผู้ว่าคดี หรือพนักงานสอบสวน เรียก รับ หรือยอมจะรับทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดสำหรับตนเองหรือผู้อื่นโดยมิชอบ เพื่อกระทำการหรือไม่กระทำการอย่างใดในตำแหน่ง ไม่ว่าการนั้นจะชอบหรือมิชอบด้วยหน้าที่ ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่ห้าปีถึงยี่สิบปี หรือจำคุกตลอดชีวิต และปรับตั้งแต่สองพันบาทถึงสี่หมื่นบาท หรือประหารชีวิต"
องค์ประกอบความผิดของมาตรา 201
(1) เป็นเจ้าพนักงานในตำแหน่งตุลาการ พนักงานอัยการ ผู้ว่าคดี หรือพนักงานสอบสวน
เจ้าหน้าที่ตำรวจที่จะผิดตามมาตรานี้่ได้ มีเฉพาะพนักงานสอบสวน ส่วนเจ้าหน้าที่ตำรวจในตำแหน่งอื่นๆหากมีการเรียกรับสินบนก็จะเป็นความผิดตามมาตรา 149
(2) เรียก รับ หรือยอมจะรับทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดสำหรับตนเองหรือผู้อื่นโดยมิชอบ
การเรียก รับ หรือยอมจะรับทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดสำหรับตนเองหรือผู้อื่นนั้น จะต้องเป็นการกระทำที่ไม่มีกฎหมายให้อำนาจให้เรียกได้โดยชอบ
(3) เพื่อกระทำการหรือไม่กระทำการอย่างใดในตำแหน่ง ไม่ว่าการนั้นจะชอบหรือมิชอบด้วยหน้าที่
เช่น พนักงานอัยการมีหน้าที่สั่งฟ้องหรือสั่งไม่ฟ้อง หรือตุลาการมีหน้าที่พิพากษาคดี แม้ตามเนื้อหาคดีนั้นจะต้องสั่งฟ้องหรือสั่งไม่ฟ้อง หรือต้องพิพากษายกฟ้องอยู่แล้ว แต่หากไปเรียกรับทรัพย์สินนั้นก็ยังคงเป็ความผิด คือ แม้จะทำไปตามอำนาจหน้าที่ก็ตาม แต่ก็ไม่มีสิทธิไปเรียกรับเงินรับทองหรือประโยชน์อื่นใดจากเขา หรือเรียกว่าไม่มีสิทธิตามกฎหมายที่จะกินตามน้ำ
(4) เจตนา (องค์ประกอบภายใน)
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 931/2532 จำเลยบอกให้ ล. ลงลายมือชื่อแทน ท. ได้ ล. จึงปลอมลายมือชื่อ ท. ลงในคำร้องขอประกัน แล้วจำเลยร่วมกับ ล.ขอประกันตัว อ.ผู้ต้องหาในคดีอาญาโดยใช้โฉนดที่ดินของท.เป็นหลักทรัพย์ เสนอต่อพันตำรวจตรี ช.จนพันตำรวจตรีช.อนุญาตให้ประกันตัว อ. ได้ การกระทำของจำเลยจึงเป็นความผิดฐานร่วมกันทำเอกสารปลอมกระทงหนึ่ง และฐานใช้เอกสารปลอมอีกกระทงหนึ่งและการที่จำเลยเป็นพนักงานสอบสวนมีหน้าที่เสนอความเห็นต่อผู้บังคับบัญชาเกี่ยวกับการอนุญาตให้ประกัน อ. ทั้ง ๆ ที่รู้ว่าล. ปลอมลายมือชื่อ ท. ผู้ขอประกัน จำเลยก็ยังเสนอความเห็นว่าควรให้ประกัน อ. ทั้งจำเลยยังรับทรัพย์สินสำหรับตนเองโดยมิชอบเพื่อกระทำการให้ อ. ได้รับประกันตัวไป การกระทำของจำเลยจึงเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 และ มาตรา 201 ด้วย
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า '...ฟังได้ว่า จำเลยได้ร่วมกับนาย ห. ขอประกันตัวนาย อ. โดยใช้โฉนดที่ดินของนาง ท.เป็นหลักทรัพย์ และปรากฏตามคำพันตำรวจตรี ช. สารวัตรใหญ่สถานีตำรวจภูธรอำเภอเลิงนกทาด้วยว่า จำเลยได้บันทึกในคำร้องขอประกันว่าสมควรให้ประกัน ผู้ต้องหาไม่หลบหนี ส่วนลายมือชื่อของนาง ท. เจ้าของโฉนดที่ดินซึ่งลงไว้ในคำร้องขอประกันตัวนาย อ. นั้น พันตำรวจตรี ก. ผู้เชี่ยวชาญของศาลสาขาการตรวจพิสูจน์เอกสารและการปลอมแปลงซึ่งทำการพิสูจน์ลายมือชื่อนาง ท. ในเอกสารหมาย จ.4 ยืนยันว่า เมื่อเปรียบเทียบกับลายมือชื่อนาย ห. ที่เขียนเป็นลายมือชื่อนาง ท. ในเอกสารตัวอย่างแล้วปรากฏว่าเป็นลายมือของคนคนเดียวกัน แสดงว่าผู้ที่ปลอมลายมือชื่อของนาง ท. ในคำร้องขอประกันคือนาย ห. นั้นเอง ดังนี้ จำเลยจึงต้องมีความผิดฐานร่วมกันทำเอกสารปลอมดังโจทก์ฟ้อง และเมื่อจำเลยได้ร่วมกันทำเอกสารปลอมตามเอกสารหมาย จ.4 แล้ว ยังได้นำไปเสนอต่อพันตำรวจตรี ช. เพื่อให้พันตำรวจตรี ช. สั่งอนุญาตให้ประกันตัวนาย อ. จนพันตำรวจตรี ช. อนุญาตให้ประกันตัวได้ตามที่จำเลยเสนอความเห็น การกระทำของจำเลยจึงเป็นความผิดฐานใช้เอกสารปลอมอีกกระทงหนึ่งด้วย
และการที่จำเลยซึ่งเป็นพนักงานสอบสวนมีหน้าที่เสนอความเห็นต่อพันตำรวจตรี ช. ผู้บังคับบัญชาเกี่ยวกับการอนุญาตให้ประกันตัวนาย อ. ทั้งๆ ที่รู้ว่านาง ท. ผู้ขอประกันตัวนาย อ. มิได้ลงลายมือชื่อด้วยตนเอง หากแต่นาย ห. เป็นผู้ปลอมลายมือชื่อก็ยังเสนอความเห็นว่าควรให้ประกันตัวนาย อ.ผู้ต้องหาไป การกระทำของจำเลยจึงเป็นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 ทั้งนี้ได้ความจากคำนาย ป. พยานโจทก์ว่า จำเลยเคยใช้ให้ไปตามนาย อ.ที่กรุงเทพมหานครและได้พบนาย อ. แต่นาย อ.ไม่ยอมเข้ามอบตัวอ้างว่าได้ให้เงินแก่จำเลยเป็นสินน้ำใจไปแล้ว 25,000 บาท คำนาย ป.นี้เมื่อนำมาพิเคราะห์ประกอบคำพันตำรวจโท ว. ซึ่งขณะเกิดเหตุรับราชการในตำแหน่งรองผู้กำกับการตำรวจภูธรจังหวัดยโสธร และเป็นผู้รับมอบตัวนาย อ. จากเจ้าหน้าที่ป้องกันปราบปรามยาเสพติดให้โทษที่เบิกความว่า ได้สอบปากคำนาย อ. ไว้ นาย อ. ให้การว่าได้ให้เงินแก่จำเลยเป็นค่าตอบแทนสินน้ำใจเป็นเงินประมาณ 50,000 บาท แต่นาย อ. ขอให้ลงบันทึกไว้ในคำให้การเป็นเงินประมาณ 20,000 บาท หรือ 25,000 บาท จำไม่ได้แล้ว เห็นว่า การกระทำของจำเลยเป็นการรับทรัพย์สินสำหรับตนเองโดยมิชอบ เพื่อกระทำการให้นาย อ. ผู้ต้องหาในคดีอาญาได้รับการประกันตัวไป อันเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 201 ด้วย...'
