รวมคำวินิจฉัยของประธานศาลอุทธรณ์ ในกรณีมีปัญหาว่าคดีใดเป็นคดีผู้บริโภคหรือไม่
1. สัญญาซื้อขาย
กรณีที่เป็นคดีผู้บริโภค
- คดีข้อพิพาทระหว่างผู้ซื้อกับผู้ขายอันเนื่องมาจากสัญญาซื้อขาย ในกรณีที่ผู้ซื้อสิ้นค้าจากผู้ประกอบธุรกิจเพื่อนำมาใช้สอยในกิจการของตนเองตามปกติ มิใช่ซื้อมาเพื่อขายต่อ หรือนำๆปใช้ผลิตสินค้าของตนเองโดยตรง หรือให้บริการต่อโดยได้รับค่าตอบแทนจากตัวสินค้าหรือการให้บริการนั้นโดยตรง ผู้ซื้อย่อมเป็นผู้บริโภค เมื่อมีกรณีพิพาทขึ้น จึงเป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 120/2551, 132/2551, 173/2551)
- ผู้จัดการมรดกของผู้ตายซึ่งเป็นผู้ขายสินค้าและเป็นผู้ประกอบธุรกิจ ย่อมอยู่ในฐานะผู้สืบสิทธิของผู้ตาย เมื่อฟ้องผู้ซื้อโดยอาศัยสิทธิของผู้ตาย เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 71/2551)
กรณีที่ไม่เป็นคดีผู้บริโภค
- ผู้ขายทรัพย์สินโดยไม่ปรากฏข้อเท็จจริงว่า “เป็นผู้ประกอบธุรกิจขายทรัพย์สินนั้นเป็นการค้าปกติ หรือมีวัตถุประสงค์แสวงหาประโยชน์จากการขายทรัพย์สินนั้น” ไม่เป็นผู้ปรกอบธุรกิจ คดีพิพาทระหว่างผู้ซื้อกับผู้ขายอันเกี่ยวเนื่องจากสัญญาซื้อขายนั้น ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 144/2551, 172/2551)
- ผู้ซื้อสินค้าจากผู้ขายซึ่งประกอบธุรกิจ โดยลักษณะการซื้อขายมิใช่การซื้อไปใช้เอง แต่เป็นการซื้อเพื่อผลิตหรือขายต่อ ซึ่งสินค้าหรือนำไปให้บริการต่อ อันเป็นการประกอบกิจการของตน ย่อมอยู่ในฐานะผู้ประกอบธุรกิจเช่นเดียวกับผู้ขาย คดีพิพาทระหว่างผู้ซื้อกับผู้ขายไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 170/2551, 177/2551, 179/2551)
- การทำสัญญาซื้อขายเครื่องจักรท่อผ้า แต่ข้อตกลงในสัญญามีลักษณะเป็นสัญญาว่าจ้างให้ผู้ซื้อผลิตสินค้า โดยใช้เครื่องจักรนั้นส่งให้ผู้ขายเพื่อนำไปขายต่อ โดยผู้ซื้อนำค้าจ้างมาผ่อนชำระราคาเครื่องจักร ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 71/2551)
2. สัญญาเช่าทรัพย์
กรณีที่เป็นคดีผู้บริโภค
- ผู้ประกอบธุรกิจให้เช่าอสังหาริมทรัพย์ หรือแผงค้า หรือทรัพย์สินอื่นใด โดยคิดค่าเช่าเป็นค่าตอบแทน ฟ้องผู้เช่าซึ่งนำทรัพย์ที่เช่าไปใช้ตามปกติของตนให้ชำระหนี้ หรือชดใช้ค่าเสียหายตามสัญญาเช่าหรือฟ้องขับไล่ผู้เช่าออกจากที่เช่า เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 147/2551, 161/2551)
- ผู้เช่าฟ้องผู้ให้เช่าทรัพย์สินซึ่งเรียกค่าเช่าเป็นค่าตอบแทนอันมีลักษณะเป็นการค้าปกติของตน ให้คืนเงินกินเปล่าหรือใช้ค่าเสียหายจากการผิดสัญญาเช่าหรือให้ต่อสัญญาเช่า เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 150/2551)
- สำนักงานส่วนทรัพย์สินพระมหากษัตริย์ฟ้องขับไล่ผู้เช่าออกจากอาคารที่ตนทำหน้าที่ดูแลรักษา จัดหาประโยชน์ และเป็นผู้ทำสัญญาเช่า เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 158/2551)
- ผู้ชำระค่าจองสิทธิการเช่าและค่าก่อสร้างที่เช่า ฟ้องเจ้าของที่ดินและผู้ได้รับสิทธิจากเจ้าของที่ดินให้ก่อสร้างอาคารในที่ดินเพื่อนำออกให้เช่า เรียกเงินคืนและให้ใช้ค่าเสียหานเนื่องจากไม่สามารถส่งมอบสิทธิการเช่าให้ได้ตามสัญญา เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 206/2551)
กรณีที่ไม่เป็นคดีผู้บริโภค
- ผู้เช่า เช่ารถยนต์ของผู้ให้เช่าซึ่งเป็นผู้ประกอบธุรกิจให้เช่ารถยนต์ เพื่อนำไปประกอบกิจการรับส่งผู้โดยสาร หรือนำไปให้บริการแก่ลูกค้า เป็นการแสวงหาผลประโยชน์ในทางการค้า ผู้เช่าจึงเป็นผู้ประกอบธุรกิจเช่นเดียวกัน คดีพิพาทระหว่างผู้เช่ากับผู้ให้เช่าไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 83/2551, 104/2551)
- ผู้เช่าอสังหาริมทรัพย์ที่มิได้ใช้สอยทรัพย์สินที่เช่าด้วยตนเอง แต่นำไปให้บุคคลอื่นเช่าอีกต่อหนึ่ง ถือเป็นผู้ประกอบธุรกิจเช่นเดียวกับผู้ให้เช่า ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 151/2551)
3. สัญญาเช่าซื้อ
กรณีที่เป็นคดีผู้บริโภค
- ผู้ให้เช่าซื้อ รวมทั้งผู้รับโอนสิทธิเรียกร้องมาจากผู้ให้เช่าซื้อ ฟ้องเรียกให้ผู้เช่าซื้อชำระหนี้ตามสัญญาเช่าซื้อ หรือให้ชดใช้ค่าเสียหายจากการผิดสัญญาเช่าซื้อ เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 102/2551, 154/2551)
- ผู้เช่าซื้อฟ้องขอให้บังคับผู้ให้เช่าซื้อเป็นจำเลยในมูลเช่าซื้อสินค้า เมื่อผู้ให้เช่าซื้อประกอบกิจการให้เช่าซื้อสินค้าและให้ผู้เช่าซื้อได้เช่าซื้อสินค้าโดยเรียกค่าเช่าซื้อเป็นค่าตอบแทนตามทางการค้าปกติของตน ผู้ให้เช่าซื้อจึงอยู่ในฐานะเป็นผู้ขายและเป็นผู้ประกอบธุรกิจ ตามพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีผู้บริโภคฯ มาตรา 3 และพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภคฯ มาตรา 3 ส่วนผู้เช่าซื้อซึ่งทำสัญญาเช่าซื้อสินค้าไปเพื่อนำไปใช้รับจ้าง อันมีลักษณะเป็นการประกอบอาชีพและไม่ปรากฏว่ากิจการนั้นมีขนาดใหญ่ จึงยังฟังไม่ได้ว่าแสวงประโยชน์โดยตรงทางธุรกิจจากทรัพย์ที่เช่าซื้อ ผู้เช่าซื้อจึงอยู่ในฐานะเป็นผู้ซื้อและเป็นผู้บริโภคตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายดังกล่าว กรณีพิพาทจึงเป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 6/2562)
กรณีที่ไม่เป็นคดีผู้บริโภค
- ผู้เช่าซื้อไม่ได้นำทรัพย์สินที่เช่าซื้อไปใช้ประโยชน์ด้วยตนเอง แต่นำออกให้เช่าหาประโยชน์อันเป็นการค้าปกติของตน ถือว่าเป็นผู้ประกอบธุรกิจเช่นเดียวกับผู้ให้เช่าซื้อ ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 181/2551)
- ผู้เช่าซื้อเป็นนิติบุคคลประเภทบริษัทจำกัด จัดตั้งขึ้นเพื่อประกอบการค้าแสวงหากำไร ทำสัญญาเช่าซื้อรถยนต์จากผู้ให้เช่าซื้อ พฤติการณ์แห่งคดีเชื่อได้ในชั้นนี้ว่าผู้เช่าซื้อรถยนต์ไปใช้ในกิจการของตนอันเป็นการแสวงประโยชน์โดยตรงทางธุรกิจอีกต่อหนึ่ง ผู้เช่าซื้อจึงมิใช่ผู้บริโภคแต่อยู่ในฐานะเป็นผู้ประกอบธุรกิจเช่นเดียวกัน ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 17/2562)
- ผู้เช่าซื้อแม้เป็นบุคคลธรรมดาแต่เป็นหุ้นส่วนผู้จัดการของนิติบุคคลประเภทห้างหุ้นส่วนจำกัดจัดตั้งขึ้นเพื่อประกอบการค้าแสวงหากำไร เมื่อผู้เช่าซื้อได้เช่าซื้อรถขุดตีนตะขาบจากผู้ให้เช่าซื้อเพื่อนำไปใช้ในการประกอบธุรกิจ ทั้งยังให้นิติบุคคลประเภทห้างหุ้นส่วนจำกัดซึ่งตนเองเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการนั้นทำสัญญาค้ำประกันการชำระหนี้ พฤติการณ์แห่งคดีในชั้นนี้ส่อแสดงว่าเป็นการแสวงประโยชน์โดยตรงทางธุรกิจอีกต่อหนึ่ง ผู้เช่าซื้อจึงมิใช่ผู้บริโภคแต่อยู่ในฐานะเป็นผู้ประกอบธุรกิจเช่นเดียวกัน จึงไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 1004/2562)
4. สัญญาจ้างทำของ
กรณีที่เป็นคดีผู้บริโภค
- ผู้ว่าจ้างปลูกสร้างอาคารและสิ่งปลูกสร้างต่างๆ พิพาทกับผู้รับจ้างซึ่งประกอบธุรกิจรับเหมาก่อสร้างทั่วไป เกี่ยวกับการผิดสัญญาจ้าง เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 126/2551, 178/2551)
- ทนายความฟ้องเรียกให้ลูกความชำระค่าจ้างว่าความ เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 145/2551)
- ผู้ว่าจ้างฟ้องผู้รับจ้างดัดแปลงเครื่องยนต์ของรถยนต์ของตน ให้ชดใช้ค่าเสียหายอันเกิดจากการดัดแลงเครื่องยนต์ เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 155/2551)
- ผู้ประกอบธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ตกลงว่าจ้างบริษัทประกอบธุรกิจโฆษณา ทำโฆษณาประชาสัมพันธ์คอนโดมิเนียมของตน ด้วยการแลกเปลี่ยนกับห้องชุด คดีพิพาทอันเนื่องมาจากการผิดสัญญาไม่ชำระค่าจ้างโฆษณาด้วยการโอนกรรมสิทธิ์ห้องชุดดังกล่าว เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 167/2551)
กรณีที่ไม่เป็นคดีผู้บริโภค
- ผู้ว่าจ้างก่อสร้างอาคารโดยมิได้รับผลแห่งการทำงานนั้นเอง หริมิได้ใช้สอยอาคารนั้นเอง แต่นำไปให้ผู้อื่นเช่าพักอาศัย หรือให้บริการต่อ มิใช่ผู้บริโภค คดีพิพาทระหว่างผู้ว่าจ้างกับผู้รับจ้างตามสัญญาจ้างก่อสร้างดังกล่าว ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 37/2551, 171/2551)
- จำเลยประกอบอาชีพรับเหมาก่อสร้าง ตกลงซื้อวัสดุก่อสร้างจากโจทก์ พร้อมว่าจ้างให้ตอกเสาเข็มในงานรับเหมาก่อสร้างของตน สินค้าที่ซื้อ ตลอดจนการงานที่ว่าจ้างให้โจทก์ทำ เป็นไปเพื่อกิจการตามวัตถุประสงค์ของจำเลย ทั้งโจทก์และจำเลยจึงต่างเป็นผู้ประกอบธุรกิจด้วยกัน คดีพิพาทเกี่ยวกับการซื้อขายสินค้าและการงานที่ว่าจ้างดังกล่าว ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 143/2551)
5. สัญญารับขน (ขนส่ง)
กรณีที่เป็นคดีผู้บริโภค
- ผู้โดยสารที่เดินทางผ่านสนามบินของกรมการขนส่งทางอากาศไปขึ้นเครื่องบินของบริษัทสายการบิน เป็นผู้ได้รับบริการและเป็นผู้บริโภค เมื่อผู้โดยสารฟ้องสายการบินและกรมการขนส่งทางอากาศให้ชำระหนี้ โดยอ้างมูลเหตุจากการกระทำบกพร่องและละเว้นการปฏิบัติหน้าที่ต่อความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 73/2551)
- ผู้โดยสารและทายาทของผู้โดยสารเรียกค่าสินไหมทดแทนจากบริษัทสายการบินที่เครื่องบินเกิดอุบัติเหตุ เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 156/2551, 164/2551)
6. สัญญากู้ยืม ค้ำประกัน จำนอง สินเชื่อ เบิกเงินเกินบัญชี หรือบัตรเครดิต
กรณีที่เป็นคดีผู้บริโภค
- ผู้ประกอบธุรกิจให้บริการสินเชื่อส่วนบุคคลโดยการให้กู้ยืมเงินแก่ลูกค้า โดยเรียกดอกเบี้ย ค่าบริการ และค่าฤชาธรรมเนียมเป็นการตอบแทน ฟ้องเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ตามสัญญากู้ยืมเงิน เป็นคดีผู้บริโภค เช่น (คำวินิจฉัยที่ 1/2551)
- สหกรณ์ซึ่งมีวัตถุประสงค์ให้กู้ยืมเงินและสินเชื่อแก่สมาชิกเพื่อการลงทุน โดยคิดดอกเบี้ยจากผู้กู้ยืมเงิน ถือได้ว่าเป็นผู้ให้บริการและเป็นผู้ประกอบธุรกิจ เมื่อฟ้องเรียกให้สมาชิกผู้กู้ยืมชำระหนี้ เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 148/2551, 185/2551)
- ผู้ให้กู้ยืมเงินโดยเรียกดอกเบี้ยเป็นค่าตอบแทนอันมีลักษณะเป็นการกระทำในทางการค้าปกติของตน โดยไม่ปรากฏว่าเป็นการให้กู้ยืมเพื่อช่วยเหลือกันในทางสังคมหรือธรรมจรรยา เป็นผู้ให้บริการและเป็นผู้ประกอบธุรกิจ ส่วนผู้กู้นั้นไม่ได้แสวงประโยชน์โดยตรงทางธุรกิจจากเงินกู้นั้นอีกต่อหนึ่ง ผู้กู้จึงอยู่ในฐานะเป็นผู้รับบริการซึ่งเป็นผู้บริโภค กรณีพิพาทในมูลหนี้กู้ยืม จึงเป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 195/2551, 199/2551, 809/2562)
- บริษัทประกอบกิจการโรงงานเกี่ยวกับการเกษตร รับเกษตรกรเข้าโครงการส่งเสริมการปลูกพืชทางการเกษตรโดยทำสัญญาซื้อสินค้าการเกษตรจากเกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการ และให้เกษตรกรนั้นกู้ยืมเงินโดยคิดดอกเบี้ย บริษัทย่อมเป็นผู้ประกอบธุรกิจ เมื่อฟ้องเรียกให้เกษตรกรชำระหนี้ตามสัญญากู้ยืมเงิน เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 40/2551, 52/2551)
- หน่วยงานของรัฐซึ่งให้บุคคลกู้ยืมเงิน โดยเรียกดอกเบี้ยเป็นการตอบแทน ถือได้ว่าเป็นผู้ให้บริการและเป็น ผู้ประกอบธุรกิจ เมื่อเรียกให้ผู้กู้ยืมชำระหนี้ตามสัญญากู้ยืมเงิน เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 54/2551, 121/2551)
- ผู้ประกอบธุรกิจที่ให้บริการสินเชื่อแก่สมาชิกโดยออกบัตรเครดิตแก่ลูกค้าที่สมัครเป็นสมาชิก ฟ้องเรียกให้ลูกค้าชำระหนี้อันเกิดจากการใช้บัตร เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 3/2551, 196/2551)
กรณีที่ไม่เป็นคดีผู้บริโภค
- ผู้ให้กู้ยืมเงิน โดยเรียกดอกเบี้ยเป็นการตอบแทน แต่ไม่ปรากฏว่ามีลักษณะเป็นการกระทำในทางการค้าปกติของตน ไม่เป็นผู้ให้บริการและไม่เป็นผู้ประกอบธุรกิจ เมื่อฟ้องเรียกให้ผู้กู้ชำระหนี้ตามสัญญากู้ยืมเงิน ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 51/2551, 5/2562)
- ส่วนราชการที่ให้กู้ยืมเงิน โดยไม่เรียกดอกเบี้ย แต่จะเรียกดอกเบี้ยต่อเมื่อผู้กู้ผิดนัดเท่านั้น แสดงว่าไม่มีวัตถุประสงค์เพื่อแสวงหาประโยชน์ในทางการค้า ไม่เป็นผู้ประกอบธุรกิจ เมื่อฟ้องผู้กู้ยืมให้ชำระหนี้ตามสัญญากู้ยืมเงิน ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 33/2551)
7. สัญญาประกันภัย
กรณีที่เป็นคดีผู้บริโภค
- โจทก์เป็นผู้เอาประกันภัย ทำสัญญาประกันภัยกับจำเลยซึ่งประกอบธุรกิจรับประกันภัยทุกประเภท การที่จำเลยเข้าไปรับภาระเสี่ยงภัยแทนโจทก์ตามสัญญา ถือเป็นการจัดทำการงานให้อย่างหนึ่ง เมื่อจำเลยได้รับเบี้ยประกันภัยจากกิจการของจำเลย จึงเป็นการให้บริการ จำเลยย่อมเป็นผู้ให้บริการและเป็นผู้ประกอบธุรกิจ ส่วนโจทก์เป็นผู้ได้รับบริการและเป็นผู้บริโภค เมื่อโจทก์ฟ้องเรียกให้จำเลยชำระค่าสินไหมทดแทนตามสัญญาประกันภัย เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 60/2551, 162/2551)
- ผู้ตายเอาประกันภัยไว้แก่บริษัทผู้ประกอบธุรกิจรับประกันภัย ผู้ตายย่อมเป็นผู้ใช้บริการและเป็นผู้บริโภค สัญญาประกันภัยระหว่างผู้ตายกับบริษัทผู้รับประกันภัย จึงเป็นสัญญาระหว่างผู้ประกอบธุรกิจกับผู้บริโภค เมื่อผู้ตายถึงแก่ความตาย การที่ผู้รับประโยชน์ตามกรมธรรม์ประกันภัยฟ้องเรียกค่าสินไหมทดแทนโดยอาศัยกรมธรรม์ประกันภัยดังกล่าว จึงเป็นคดีที่เกี่ยวพันกันกับคดีผู้บริโภค เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 61/2551)
- บริษัทประกันภัยออกหนังสือรับรองการประกันตัวให้เพื่อใช้เป็นหลักประกันในการปล่อยชั่วคราวจำเลยในคดีอาญา ฟ้องผู้เอาประกันภัยและผู้ค้ำประกันให้ชดใช้ค่าเสียหาย เนื่องจากจำเลยหลบหนีและศาลสั่งปรับบริษัท เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 76/2551)
- ผู้เอาประกันภัยซื้อกรมธรรม์ประกันภัยผ่านตัวแทนของบริษัทประกันภัย ฟ้องเรียกค่าเบี้ยประกันภัยคืน เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 183/2551, 184/2551)
กรณีที่ไม่เป็นคดีผู้บริโภค
- ผู้ถูกทำละเมิดหรือทายาทของผู้ถูกทำละเมิดฟ้องบริษัทผู้รับประกันภัยรถที่ทำละเมิด ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 192/2551, 198/2551)
- บริษัทประกันภัยฟ้องเรียกให้ตัวแทนประกันภัยและผู้ค้ำประกันชำระค่าเบี้ยประกันที่ได้รับจากลูกค้าไว้แทน ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 169/2551)
8. บริการด้านกิจการสถานพยาบาลหรือสถานเสริมความงาม
กรณีที่เป็นคดีผู้บริโภค
- ส่วนราชการที่ดำเนินกิจการให้บริการด้านการสาธารณสุขแก่ประชาชน โดยเรียกค่ารักษาพยาบาลหรือค่าธรรมเนียมการตรวจเป็นการตอบแทน รวมทั้งแพทย์ผู้ตรวจรักษา ถือเป็นผู้ให้บริการและเป็นผู้ประกอบธุรกิจ คดีพิพาทระหว่างส่วนราชการดังกล่าวหรือโรงพยาบาลในสังกัดและแพทย์ผู้ตรวจรักษาประชาชนที่เข้ารับการักษา รวมทั้งทายาทของผู้เข้ารับการรักษา เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 176/2551, 182/2551)
- โรงพยาบาลเอกชน รวมทั้งแพทย์ของโรงพยาบาลประกอบกิจการสถานพยาบาล ซึ่งโดยปกติย่อมมีการเรียกค่าตอบแทน จึงเป็นผู้ให้บริการและเป็นผู้ประกอบธุรกิจ ส่วนผู้เข้ารับการตรวจรักษาเป็นผู้ได้รับบริการและเป็นผู้บริโภค คดีพิพาทระหว่างโรงพยาบาลและแพทย์ผู้ทำการตรวจรักษากับผู้เข้ารับการตรวจรักษา เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 159/2551)
9. บริการด้านธุรกรรมทางธนาคาร
กรณีที่เป็นคดีผู้บริโภค
- ธนาคารฟ้องเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ตามสัญญากู้ยืมเงิน สัญญากู้เบิกเงินเกินบัญชี สัญญาขายลดตั๋วเงิน ตลอดจนธุรกรรมอื่นๆ ในทำนองเดียวกัน และบังคับจำนอง ธนาคารอยู่ในฐานะผู้ให้บริการและเป็นผู้ประกอบธุรกิจ (กรณีผู้กู้และอยู่ในฐานะผู้รับบริการนั้น แม้จะนำเงินไปใช้เป็นทุนหมุนเวียนในการประกอบกิจการ ถ้าไม่ใช่กิจการขนาดใหญ่ ก็ฟังไม่ได้ว่าผู้กู้หรือผู้รับบริการนั้นแสวงประโยชน์โดยตรงทางธุรกิจจากเงินที่ได้รับอีกต่อหนึ่ง) ผู้กู้หรือผู้รับบริการนั้นเป็นผู้บริโภค กรณีพิพาทดังกล่าวจึงเป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 127/2551, 20/2562, 4/2562, 805/2562)
- ผู้รับโอนสินทรัพย์และหนี้สินจากธนาคาร ฟ้องเรียกให้ลูกหนี้ของธนาคารชำระหนี้ตามสัญญากู้ยืมเงินที่ทำไว้กับธนาคาร เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 174/2551)
- ธนาคารรับโอนสิทธิเรียกร้องของลูกค้าที่มีต่อลูกหนี้ เนื่องจากลูกค้าทำสัญญารับจ้างและมีสิทธิได้รับค่าจ้างจากผู้ว่าจ้าง อันมีความสัมพันธ์ในลักษณะเป็นผู้ประกอบธุรกิจกับผู้บริโภค ธนาคารจึงอยู่ในสถานะเดียวกับลูกค้าซึ่งเป็นผู้ประกอบธุรกิจ เมื่อธนาคารฟ้องเรียกให้ลูกหนี้ของลูกค้าชำระหนี้ เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 75/2551)
- ลูกค้าฟ้องเรียกเงินคืนจากธนาคารเนื่องจากพนักงานของธนาคารประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง ทำให้เงินฝากในบัญชีสูญหายไป เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 116/2551)
- ลูกค้าฟ้องธนาคารให้ใช้ค่าเสียหายเนื่องจากอนุมัติวงเงินกู้ล่าช้า และอนุมัติวงเงินน้อยกว่าที่ขอทำให้ได้รับความเสียหาย เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 131/2551)
- ลูกค้าฟ้องธนาคารที่ไม่ดำเนินการเปลี่ยนชื่อเจ้าของบัญชีและผู้มีอำนาจเบิกถอนเงินจากบัญชีตามที่ร้องขอ เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 168/2551)
- ธนาคารรับโอนกิจการ รวมทั้งสิทธิเรียกร้องของบรรษัทเงินทุนฯมาเป็นของตน ฟ้องเรียกให้ลูกหนี้บรรษัทเงินทุนฯดังกล่าวชำระหนี้ตามสัญญากู้ยืมเงินที่ทำไว้กับบรรษัทเงินทุนฯ เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 157/2551)
กรณีไม่เป็นคดีผู้บริโภค
- ธนาคารฟ้องเรียกเงินกู้และบังคับจำนองหรือบังคับหลักประกัน ธนาคารอยู่ในฐานะผู้ให้บริการและเป็นผู้ประกอบธุรกิจ ส่วนกรณีที่ผู้กู้ทำสัญญากู้เงินจากธนาคารเป็นจำนวนมากเพื่อนำไปใช้ประกอบกิจการค้า อันเป็นการแสวงประโยชน์โดยตรงทางธุรกิจจากเงินกู้ที่ได้รับจากธนาคารอีกต่อหนึ่ง ผู้กู้จึงมิใช่ผู้บริโภคแต่อยู่ในฐานะเป็นผู้ประกอบธุรกิจเช่นเดียวกันกับธนาคาร กรณีพิพาทจึงไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 1/2562, 930/2562)
10. นิติบุคคลอาคารชุด และนิติบุคคลบ้านจัดสรร
กรณีที่เป็นคดีผู้บริโภค
- นิติบุคคลอาคารชุดทำสัญญาจ้างบริษัททำความสะอาดอาคารชุดอันเป็นการกระทำตามหน้าที่ตามพระราชบัญญัติอาคารชุด เมื่อไม่ปรากฏว่ากระทำไปเพื่อแสวงหากำไรจากการเรียกเก็บค่าใช้จ่ายจากเจ้าของร่วม นิติบุคคลย่อมเป็นผู้บริโภค เมื่อบริษัทผู้รับจ้างฟ้องให้นิติบุคคลอาคารชุดชำระหนี้ตามสัญญาว่าจ้าง เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 53/2551)
- นิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรฟ้องบริษัทผู้จัดสรรที่ดินให้โอนที่ดินส่วนที่เป็นสาธารณูปโภคและชำระค่าบำรุงรักษาสาธารณูปโภคให้แก่โจทก์ เป็นการฟ้องคดีแทนสมาชิกโดยอาศัยอำนาจตามพระราชบัญญัติการจัดสรรที่ดินฯ เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 128/2551)
11. กรณีพิพาทเรื่องอื่นๆ
กรณีที่เป็นคดีผู้บริโภค
- กลุ่มออมทรัพย์ที่จัดตั้งขึ้นเพื่อรับฝากเงินจากสมาชิก โดยตกลงจะแบ่งเงินปันผลแก่สมาชิก อันมีลักษณะเป็นการรับจัดทำการงานให้ โดยสมาชิกจะได้ผลประโยชน์คือโอกาสในการนำเงินฝากนั้นไปแสวงหาผลกำไร ผู้จัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์ดังกล่าวจึงเป็นผู้ให้บริการและเป็นผู้ประกอบธุรกิจ เมื่อสมาชิกผู้ฝากเงินฟ้องผู้จัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์ให้ชำระหนี้ตามสัญญาฝากเงิน เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 42/2551)
- จำเลยทำสัญญาแฟ็กเตอริงกับโจทก์ ตกลงโอนสิทธิเรียกร้องในอันที่จะได้รับเงินจากลูกหนี้ให้แก่โจทก์ โดยโจทก์จ่ายเงินล่วงหน้าตามสัดส่วนของจำนวนหนี้ให้ ซึ่งโจทก์จะได้รับค่าตอบแทนเป็นค่าธรรมเนียมการโอนสิทธิเรียกร้องเงินจ่ายล่วงหน้า โจทก์จึงเป็นผู้ให้บริการและเป็นผู้ประกอบธุรกิจ ส่วนจำเลยเป็นผู้ใช้บริการและเป็นผู้บริโภค เมื่อโจทก์ฟ้องให้จำเลยชำระหนี้ตามสัญญาแฟ็กเตอริง เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 55/2551)
- ผู้สมัครเป็นสมาชิกเข้ารับบริการจากผู้ประกอบธุรกิจจัดหาสถานที่พักตากอากาศโดยเสียค่าสมาชิกเป็นการตอบแทน ฟ้องเรียกค่าสมาชิกคืน เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 197/2551)
กรณีที่ไม่เป็นคดีผู้บริโภค
- บริษัททำสัญญาให้ทุนอบรมแก่พนักงานโดยมีข้อสัญญาว่าเมื่อจบหลักสูตรแล้วจะทำงานให้บริษัทตามระยะเวลาที่กำหนด ฟ้องเรียกให้พนักงานที่ได้รับทุนแล้วผิดสัญญา ชดใช้ค่าเสียหาย ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 5/2551)
- ส่วนราชการทำสัญญารับบุคคลเข้าเป็นนักเรียน โดยไม่ต้องเสียค่าตอบแทนระหว่างเรียน แต่มีข้อตกลงว่าจะต้องเรียนให้จบหลักสูตรและรับราชการต่อไปอีกไม่น้อยกว่า 5 ปี มิฉะนั้นต้องชดใช้เงินเป็นค่าตอบแทน ข้อตกลงดังกล่าวเป็นไปเพื่อประโยชน์แก่ทางราชการและอนาคตของนักเรียน การรับบุคคลดังกล่าวเข้าเรียนจึงมิใช่การให้บริการ ส่วนราชการดังกล่าวไม่เป็นผู้ประกอบธุรกิจ เมื่อส่วนราชการฟ้องให้บุคคลที่เข้าเป็นนักเรียนและผู้ค้ำประกันรับผิดเนื่องจากการผิดสัญญา ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 67/2551)
- บรรษัทบริหารสินทรัพย์รับโอนที่ดินและสิ่งปลูกสร้างมาเพื่อการบริหารสินทรัพย์ด้อยคุณภาพของสถาบันการเงิน ฟ้องขับไล่ผู้อยู่ในที่ดินและสิ่งปลูกสร้างนั้นโดยไม่สิทธิที่จะอยู่ ไม่เป็นคดีผู้บริโภค (คำวินิจฉัยที่ 70/2551)